از اسکایپ تا تیمز؛ روایت یک تحول دیجیتالی در ارتباطات

به گزارش خبرنگار اجتماعی آرمان خبر، پایان یک عصر ارتباطی؛ اسکایپ برای همیشه تعطیل شد. شرکت فناوری مایکروسافت در بیانیه‌ای که در فوریه سال جاری منتشر کرد، از برنامه‌های خود برای تعطیل‌کردن پلتفرم ارتباط و تماس تصویری اسکایپ خبر داد.

این تصمیم به منظور تمرکز بر توسعه و گسترش پلتفرم جدیدتر این شرکت یعنی «مایکروسافت تیمز» اتخاذ شده است؛ پلتفرمی که حالا قرار است جایگزین رسمی اسکایپ شود و به‌عنوان مرکز اصلی ارتباط و همکاری در اکوسیستم مایکروسافت ایفای نقش کند.

مایکروسافت در تاریخ 28 فوریه 2025 در وبلاگ رسمی‌اش اعلام کرد که تعطیلی اسکایپ به شرکت کمک می‌کند تا بهتر با نیازهای در حال تغییر کاربران همگام شود. به دنبال این تصمیم، فروش اسکایپ کردیت و طرح‌های تماس برای کاربران جدید متوقف شد، هرچند کاربران فعلی همچنان می‌توانند تا پایان دوره صورتحساب از خدمات باقی‌مانده بهره ببرند. همچنین کاربران این امکان را خواهند داشت که با همان اطلاعات حساب اسکایپ خود وارد تیمز شده و داده‌ها، تنظیمات و تاریخچه خود را به‌طور خودکار منتقل کنند.

اما اسکایپ چه بود؟ از کجا آمد و چرا محبوب شد؟ چرا افول کرد و سرانجام چرا به تعطیلی کشیده شد؟

تولد اسکایپ؛ صدایی که از استونی بلند شد

اسکایپ در سال 2003 میلادی توسط دو کارآفرین اسکاندیناویایی، نیکلاس زِن‌استروم (سوئدی) و یانوس فریس (اهل دانمارک و استونی) راه‌اندازی شد. این پلتفرم بر پایه فناوری «VoIP» یا همان انتقال صوت از طریق اینترنت بنا شد. اسکایپ یکی از اولین برنامه‌هایی بود که به کاربران عادی اجازه می‌داد تماس صوتی رایگان از طریق اینترنت با کیفیت نسبتاً خوب برقرار کنند.

یکی از ویژگی‌های کلیدی و خلاقانه اسکایپ استفاده از فناوری P2P (نظیر به نظیر) بود که پیش‌تر در پروژه مشهور کازا (Kazaa) نیز توسط همین تیم استفاده شده بود. به‌جای استفاده از سرورهای مرکزی، اسکایپ از رایانه کاربران برای مسیریابی تماس‌ها بهره می‌برد، روشی که هم هزینه‌ها را کاهش می‌داد و هم کیفیت تماس را بالا می‌برد.

در فاصله سال‌های 2005 تا 2011، اسکایپ به‌عنوان محبوب‌ترین پلتفرم ارتباط اینترنتی شناخته می‌شد. در سال 2005، شرکت eBay اسکایپ را به قیمت 2.6 میلیارد دلار خرید، اما این خرید چندان موفقیت‌آمیز نبود و اسکایپ در اکوسیستم eBay جایگاه مناسبی پیدا نکرد. در نهایت، مایکروسافت در سال 2011 این پلتفرم را با قیمتی بالغ بر 8.5 میلیارد دلار خریداری کرد.

تا سال‌ها اسکایپ انتخاب اول میلیون‌ها نفر برای تماس‌های صوتی، تصویری و حتی تماس با خطوط ثابت و موبایل بود. در کنار ویژگی‌هایی چون تماس تصویری گروهی، اشتراک‌گذاری فایل، چت متنی و برقراری تماس با شماره‌های بین‌المللی، اسکایپ به‌ویژه در جوامع مهاجر، دفاتر بین‌المللی و آموزش از راه دور جایگاه منحصربه‌فردی پیدا کرد.

چالش‌ها و مشکلات فنی

با وجود موفقیت‌های اولیه، اسکایپ با چالش‌هایی نیز مواجه بود. به دلیل استفاده از معماری P2P، در برخی کشورها دسترسی به اسکایپ با محدودیت‌هایی مواجه شد. همچنین این ساختار باعث شده بود که کنترل و مدیریت امنیتی روی تماس‌ها دشوار باشد. به‌مرور، شکاف‌هایی در زمینه کیفیت تماس، تاخیر در پیام‌ها، مشکلات اتصال و همگام‌سازی بین پلتفرم‌های مختلف (ویندوز، مک، موبایل) پدید آمد.

مایکروسافت پس از خرید اسکایپ، تلاش کرد تا آن را به پلتفرمی سازمانی تبدیل کند. اما این فرایند کند و گاه پرخطا بود. بسیاری از کاربران از تغییرات رابط کاربری، کندی برنامه، و مشکلات ورود شکایت داشتند. تلاش‌هایی برای ادغام اسکایپ با آفیس 365 و ویندوز انجام شد اما این حرکت‌ها بیش از آن‌که کارآمد باشند، منجر به سردرگمی کاربران شد.

ظهور رقبای جدید

در دهه 2010، پلتفرم‌های جدیدی مثل واتس‌اپ، فیس‌تایم اپل، زوم، دیسکورد و سیگنال، یکی پس از دیگری وارد میدان شدند و هر یک بخشی از کاربران اسکایپ را جذب کردند. به‌ویژه با شیوع کووید-19 در سال 2020 و افزایش چشمگیر نیاز به تماس‌های تصویری، اپلیکیشن‌هایی چون زوم با طراحی ساده‌تر و عملکرد بهتر گوی سبقت را از اسکایپ ربودند.

برخلاف اسکایپ که نتوانست خود را با نیازهای جدید تطبیق دهد، زوم و تیمز به سرعت جای خود را در مدارس، دانشگاه‌ها، شرکت‌ها و جلسات اداری باز کردند. اسکایپ در حالی‌که زمانی مترادف با «تماس اینترنتی» بود، به‌تدریج به حاشیه رفت.

مرگ تدریجی یک برند محبوب

از سال 2021، مایکروسافت به‌طور رسمی اعلام کرد که «مایکروسافت تیمز» به‌عنوان پلتفرم اصلی ارتباطی این شرکت معرفی می‌شود و اسکایپ به حاشیه خواهد رفت. به‌رغم آن‌که اسکایپ هنوز میلیون‌ها کاربر فعال داشت، اما پشتیبانی از آن به‌تدریج کاهش یافت.

تعطیلی رسمی اسکایپ نه ناگهانی، بلکه تدریجی بود. بین فوریه تا مه 2025، مایکروسافت بازه‌ای انتقالی تعیین کرده است تا کاربران بتوانند با حفظ داده‌ها و اطلاعات خود، به تیمز مهاجرت کنند. این فرایند شامل قابلیت انتقال چت‌ها، مخاطبین، تاریخچه تماس‌ها و حتی اعتبار اسکایپ کردیت می‌شود.

مزایا و میراث اسکایپ

• اسکایپ مزایای متعددی داشت که آن را به یکی از نوآورترین پلتفرم‌های ارتباطی عصر خود تبدیل کرد:
• تماس صوتی و تصویری رایگان بین کاربران اینترنتی در سراسر جهان
• پشتیبانی از تماس با شماره‌های ثابت و همراه با هزینه کم
• چت گروهی و ارسال فایل
• رابط کاربری ساده و در دسترس در نسخه‌های ویندوز، مک، اندروید و iOS
• محبوبیت بالا در بین مهاجران، خانواده‌های دور از هم و جلسات کاری بین‌المللی

هرچند در سال‌های پایانی دیگر مانند گذشته بروز نبود، اما میراث اسکایپ در صنعت فناوری به‌عنوان پلتفرمی که مفهوم ارتباط صوتی و تصویری از راه دور را برای کاربران عادی عملی کرد، باقی خواهد ماند.

تعطیلی اسکایپ را نمی‌توان صرفاً مرگ یک نرم‌افزار دانست. این اتفاق نمادی از تغییر پارادایم در شیوه‌های ارتباطی بشر است. از تماس‌های صوتی قدیمی گرفته تا ویدئوکنفرانس‌های یکپارچه و هوشمند، فناوری در حال تغییر شکل دادن به ارتباط انسانی است.

مایکروسافت با انتخاب تیمز به‌جای اسکایپ، می‌کوشد با رویکردی سازمانی و متمرکز بر بهره‌وری، گام جدیدی در ارتباط دیجیتال بردارد. اما اسکایپ، با تمام ضعف‌ها و قوت‌هایش، برای همیشه در حافظه جمعی کاربران اینترنتی باقی خواهد ماند؛ به‌عنوان پلتفرمی که راه تماس تصویری رایگان را هموار کرد.

شاید نسل آینده نام اسکایپ را تنها در کتاب‌های تاریخ فناوری بخواند، اما برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان، اسکایپ بخشی از زندگی دیجیتال روزمره بوده است؛ بخشی که امروز، رسماً به پایان رسید.

انتهای پیام/