میدان نقش جهان آنقدر خلوت است که صدای پای خود را می شنوید / افزایش قیمت مواد اولیه؛ مانعی جدی بر سر راه احیای هنرهای سنتی + فیلم

به گزارش خبرنگار اجتماعی آرمان خبر، فروغ مددی، هنرمند و مرمت گر است. او فعالیت هنری اش را از سال ۱۳۷۵ آغاز کرده و تا امروز به‌صورت مداوم ادامه داشته است. در این سال‌ها به هنرهای مختلفی از جمله معرق چوب، منبت چوب، ارسی‌سازی، گره چینی و آینه کاری پرداخته‌ است. فروغ مددی در خصوص مرمت غیراصولی آثار باستانی انتقاد می کند و به اثرات چنین اقدامی بر تصور گردشگران از ایران سخن می گوید.

او در گفت و گو با آرمان خبر می گوید: یکی از پروژه‌های مهمی که در آن مشارکت داشتم، مرمت خانه امام جمعه در مسعودیه بود که همراه با جمعی از دوستان و اساتید اجرا شد. ما با هدف ترویج این هنرها و ورود آن‌ها به خانه‌های ایرانی، نمایشگاهی برگزار کردیم که استقبال بسیار خوبی از آن به عمل آمد؛ به‌طوری که حتی قبل از بازگشایی رسمی، بازدیدکنندگانی داشتیم و مقامات نیز در آن حضور یافتند. امید داریم که این تلاش‌ها منجر به احیای جایگاه واقعی این هنرها در جامعه شود.

فروغ مددی می افزاید: متأسفانه، این روزها توجه کمتری به هنرهای اصیل ایرانی مانند گره‌چینی و آینه‌کاری می‌شود. هرچند در سال‌های اخیر توجه بیشتری به این حوزه صورت گرفته، اما بیشتر تمرکز بر روی تولیدات بازاری و کاربردی بوده است. با این‌حال، اساتید بزرگی هنوز مشغول به فعالیت هستند و تلاش دارند ماهیت واقعی این هنر را به هنرجویان منتقل کنند. خوشبختانه، کاربری این هنرها از بناهای تاریخی فراتر رفته و به‌صورت کاربردی‌تر در محیط‌های مختلف به کار گرفته می‌شود.

این هنرمند تاکید می کند: یکی از چالش‌های مهم در این مسیر، کمبود مراکز آموزشی معتبر و اساتید متخصص است. با اینکه تعداد هنرجویان افزایش یافته، اما بسیاری از آن‌ها به دلیل نبود مراکز مشخص و اساتید ماهر، دچار سردرگمی شده‌اند. نمایشگاه‌هایی که برگزار می‌شود، فرصتی است تا علاقه‌مندان با مهارت‌های اصیل آشنا شوند و مسیر یادگیری خود را به درستی انتخاب کنند. ما نیز در تلاش هستیم که هنرجویان را در این راه همراهی کنیم و فرصت‌های شغلی برای آن‌ها فراهم آوریم.

افزایش قیمت مواد اولیه؛ مانعی جدی بر سر راه احیای هنرهای سنتی

فروغ مددی همچنین می گوید: یکی دیگر از مشکلات جدی، افزایش قیمت مواد اولیه و ابزارآلات مورد نیاز این هنرهاست. قیمت آینه، الماس‌های برش و دیگر ابزارها به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است، اما همچنان در مقایسه با برخی دیگر از هنرها، قابل دسترسی است. بیشتر ابزارها امروزه از چین وارد می‌شود و هرچند کیفیت مناسبی دارند، اما هزینه‌های بالا می‌تواند مانعی برای گسترش این هنر باشد.

او با اشاره به اینکه در حوزه مرمت آثار تاریخی، چالش‌های بزرگی وجود دارد، می افزاید: یکی از مهم‌ترین مشکلات، ورود افراد غیرمتخصص به این حوزه است. بسیاری از پروژه‌های مرمتی به افرادی سپرده می‌شود که نه تنها شناخت کافی از مصالح و روش‌های مرمت ندارند، بلکه به بنا آسیب بیشتری وارد می‌کنند. در بسیاری از مواقع، حتی اگر استادکاران ماهری درگیر پروژه باشند، نبود یک مرمت‌گر متخصص به‌عنوان ناظر و هدایت‌کننده، باعث بروز مشکلات جدی می‌شود. متأسفانه، به دلیل هزینه‌های پایین‌تر، کارفرمایان ترجیح می‌دهند از افراد غیرمتخصص استفاده کنند که این امر منجر به تخریب تدریجی بناهای ارزشمند می‌شود.

مرمت مسجد شیخ لطف الله یک فاجعه بود

فروغ مددی تاکید می کند: نمونه‌های بارز این مشکل را می‌توان در اصفهان مشاهده کرد. مرمت‌های انجام‌شده در مسجد شیخ لطف‌الله نمونه‌ای از یک مرمت غیراصولی است که تفاوت رنگ‌گذاری و شیوه اجرا به وضوح مشخص است. همچنین، بسیاری از خانه‌های تاریخی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی، بدون هیچ‌گونه رسیدگی رها شده و به‌تدریج در حال تخریب هستند. برای مثال، خانه پیرنیا که بخشی از یک مجموعه تاریخی شامل ۱۳ بناست، در معرض تخریب قرار دارد و مجوز تخریب آن نیز صادر شده است. در منطقه‌هایی مانند عودلاجان و پامنار نیز خانه‌های ارزشمندی وجود دارند که یا به حال خود رها شده‌اند یا بدون نظارت کافی مرمت می‌شوند که این خود نوعی تخریب به شمار می‌رود.

میدان نقش جهان آنقدر خلوت است که صدای پای خود را می شنوید !

این هنرمند و مرمت گر می گوید: این بی‌توجهی‌ها نه تنها به آثار تاریخی آسیب می‌زند، بلکه صنعت گردشگری را نیز به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. گردشگران خارجی که به ایران سفر می‌کنند، از وضعیت نگهداری آثار تاریخی ناراضی هستند. در گذشته، مکان‌هایی مانند میدان نقش جهان در تمام فصول سال پر از بازدیدکننده بود، اما امروزه شاهد کاهش چشمگیر گردشگران در این مناطق هستیم. این روند مستقیماً به کاهش درآمد از صنعت گردشگری منجر می‌شود، درحالی‌که بسیاری از کشورها با استفاده از معماری جدید، موفق به جذب گردشگران شده‌اند. ایران، با داشتن آثار تاریخی چندین هزارساله، ظرفیت بالایی برای توسعه گردشگری دارد، اما عدم رسیدگی به این بناها، این فرصت را از بین می‌برد.

فروغ مددی در پایان تاکید می کند: با وجود این چالش‌ها، گروه‌های خودجوشی از هنرمندان و هنرجویان تلاش می‌کنند که این هنرها را زنده نگه دارند. این گروه‌ها بدون حمایت رسمی، صرفاً با علاقه و تلاش شخصی، در مسیر حفظ و احیای این میراث گران‌بها قدم برمی‌دارند. با این حال، لازم است که حمایت‌های معنوی از این گروه‌ها صورت گیرد تا بتوانند تأثیرگذاری بیشتری داشته باشند و به‌عنوان مرجع شناخته شوند. امید داریم که قدم‌هایی که در این مسیر برداشته می‌شود، به حفظ و احیای هنرها و بناهای تاریخی ایران کمک کند.