جرایم پزشکی چیست: از قصور تا تخلفات عمدی
جرایم مرتبط با امور پزشکی که توسط پزشکان، پرستاران، ماماها و یا سایر کادر درمان انجام می گردد، جرم پزشکی نامیده می شود که اگر از روی عمد و با سوء نیت انجام شود، داخل در جنایات عمدی قرار می گیرد، اما اگر از روی عمد محقق نشود، حسب مورد به قصور یا تقصیر پزشکی تقسیم می شود.
جرایم پزشکی ممکن است منجر به صدمه دیدن یا حتی فوت بیمار گردد.
جرایم پزشکی چیست؟
کلیه اعمال پزشکان، پیراپزشکان، پرستاران و به طور کلی کادر درمان در زمینه حرفه و شغل آنها که خلاف قانون و مقررات انجام شود، جرایم پزشکی نامیده می شود.
انواع جرائم پزشکی:
این جرایم به دو بخش عمد و غیر عمد تقسیم می گردد.
جرایم پزشکی غیر عمد خود به دو قسم قصور و تقصیر پزشکی تقسیم می شوند.
جرایم عمدی پزشکان شامل: افشای اسرار بیمار، صدور گواهی خلاف واقع، سقط جنین بدون مجوز قانونی.
الف) جرایم پزشکی غیر عمد
۱.۱ تقصیر پزشکی:
چنانچه پزشکی به دلیل سهل انگاری و یا کوتاهی نسبت به قوانین و استانداردهای پزشکی یا به علت بی احتیاطی، بی مبالاتی یا عدم مهارت مسبب فوت یا آسیب جدی به بیمار شود، به آن قصور پزشکی می گویند که عنصر عمد تا حدی در این گونه جرائم مستتر است. این گونه جرائم ممکن است مجازات حبس از ۱ تا ۳ سال را برای پزشک متخلف در بر داشته باشند.
۱.۲ قصور پزشکی:
در صورتی که پزشک بدون هیچگونه عمدی و صرفاً به دلیل بی احتیاطی یا بی مبالاتی یا عدم مهارت که هیچ گونه عمدی در آن نیست، منجر به آسیب یا فوت بیمار گردد، قصور پزشکی نام دارد و پزشک به پرداخت دیه محکوم می گردد.
- ملاک تشخیص قصور یا تقصیر پزشک به عهده کارشناسان پزشکی در پزشکی قانونی است که ممکن است کارشناس یک نفره یا هیئتی از ۵ یا ۷ نفر از کارشناسان می باشد.
- در واقع قصور پزشکی غفلت پزشکی است که توسط پزشک بدون هیچگونه عمدی انجام می شود.
- اما تقصیر پزشکی خطای پزشکی است که توسط پزشک تا حدی با عمد انجام می شود.
- احراز قصور و تقصیر توسط کارشناسان پزشکی در پزشکی قانونی انجام می شود.
- مجازات قصور پزشکی صرفاً پرداخت دیه می باشد.
- اما مجازات تقصیر پزشکی ممکن است علاوه بر پرداخت دیه، محکومیت از ۱ تا ۳ سال حبس نیز برای پزشک به عنوان مجازات به دنبال داشته باشد.
ب: جرایم پزشکی عمدی:
اینگونه جرایم در واقع فعل مجرمانه ای است که بر خلاف قانون می باشد و توسط پزشک انجام می گردد که مصادیق آن عبارتند از:
۱.۱ افشای اسرار بیماران:
ماده ۶۴۸ از قانون مجازات اسلامی نسبت به این گونه جرائم جرم انگاری کرده است. مطابق این ماده اطبا، جراحان، ماماها، داروفروشان یا هر کسی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار دیگران می شود، جز در موارد قانونی اسرار مردم را افشاء کند به ۴۵ روز تا ۶ ماه حبس یا جزای نقدی از ۶ میلیون تا ۲۰ میلیون تومان محکوم می شود.
۱.۲ صدور گواهی خلاف واقع:
مطابق ماده ۳۷ قانون کارشناسان رسمی دادگستری و ماده ۵۴۰ و ۵۳۹ از قانون مجازات اسلامی، هرگاه پزشک تصدیقنامه خلاف واقع برای معافیت از خدمت در ادارات رسمی یا نظام وظیفه یا برای تقدیم به مراجع قضایی بدهد، به حبس از ۶ ماه تا دو سال یا ۸ میلیون تا ۳۳ میلیون تومان جریمه نقدی محکوم می گردد. اگر تصدیقنامه را در ازای اخذ مال یا وجهی گرفته باشند، علاوه بر استرداد و ضبط مال به عنوان جریمه، به جرم رشوه گیرنده نیز محکوم می گردد.
۱.۳ سقط جنین:
ماده ۶۲۴ از قانون مجازات اسلامی عمل سقط جنین را جرم انگاری کرده است. مطابق این ماده اگر پزشک، ماما یا دارو فروش وسایلی برای سقط جنین فراهم کند یا برای این عمل همکاری کند، به حبس از ۲ تا ۵ سال محکوم می گردد و دیه نیز باید پرداخت نماید.
علاوه بر مجازات های مرتبط با قصور و تقصیر پزشکی که توسط قانون مجازات اسلامی و با حکم قاضی، پزشک بدان محکوم می گردد، سازمان نظام پزشکی نیز مجازات های زیر را بر حسب مورد و بنا به تشخیص خود می تواند برای پزشکان متخلف اعمال نماید:
- توبیخ کتبی که شامل اشتباهاتی می شود که خیلی با اهمیت نیست
- تعلیق پروانه پزشکی به نحو موقت یا دائم
- محرومیت از اشتغال به پزشکی موقت یا دائم
- جریمه مالی
مراحل شکایت از پزشکان
برای شکایت از پزشک از دو طریق می توان اقدام نمود:
شکایت از طریق سازمان نظام پزشکی:
ارجاع دادخواست به شورای حل اختلاف سازمان و پیگیری از طریق مرجع مربوطه که در صورت توافق پزشک و بیمار بین آنها سازش ایجاد می گردد و در صورت عدم سازش و احراز قصور پزشک، پرونده برای صدور حکم به دادسرا ارسال می گردد.
شکایت از طریق دادسرای جرایم پزشکی:
واقع در خیابان دبستان که در صورت احراز قصور پزشکی به استناد مستندات مبنی بر وقوع قصور یا تقصیر از ناحیه پزشک، با صدور کیفرخواست، پرونده به دادگاه کیفری ۲ جهت محکومیت پزشک به پرداخت دیه یا حبس ارسال می گردد.
در چه مواردی نیاز به وکیل جرایم پزشکی داریم؟
با توجه به پیچیدگی های حقوقی و فنی جرایم پزشکی، کمک از وکیل متخصص در این حوزه می تواند بسیار راهگشا باشد.
- در صورت آسیب جدی یا فوت ناشی از خطای پزشکی
- هنگام نیاز به تشخیص دقیق بین قصور و تقصیر پزشکی
- برای تنظیم دادخواست و شکوائیه تخصصی و اصولی
- در مواجهه با پرونده های پیچیده که نیاز به بررسی کارشناسی دارند
- برای مشاوره در مورد میزان خسارت قابل مطالبه و دیه
- جهت پیگیری مؤثر پرونده در سازمان نظام پزشکی یا دادسرای جرایم پزشکی
حتما در انتخاب وکیل دقت داشته باشید و مطمئن شوید که شخص وکیل است یا نه. از دوستان، آشنایان، کانون وکلا، موسسه حقوقی معتبر و دفاتر وکالت در شهر خود می توانید وکیل مطمئن را پیدا کنید.
