بررسی بازار نوظهور ارز توافقی

نظام ارزی در اقتصاد ایران از اوایل دهه 80 تا دهه 90 تقریبا تک نرخی بوده است اما با شروع تحریم‌ها به سمت سیستم چندگانه نرخ ارز حرکت کرد. بعد از برجام تقریبا ارز تک نرخی شده ولی از سال 97 و با خروج ترامپ از برجام، این نظام ارزی چند نرخی دوباره به اقتصاد ایران بازگشت.

سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا اساسا در شرایط تحریمی، امکان یکسان‌سازی یا تک نرخی شدن ارز وجود دارد؟

سیدکمال سیدعلی، معاون ارزی پیشین بانک مرکزی و علی نقیب، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در نشست نقد و نظر که به همت گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد برگزار شد به بررسی بازار توافقی ارز پرداختند که به تازگی از سوی بانک مرکزی راه‌اندازی شده تا گامی مهم در جهت نزدیکی دلار نیما به بازار غیررسمی و تک نرخی شدن ارز برداشته شود.

سیدعلی معتقد است با توجه به محدودیت ارزی، نمی‌توان در این شرایط سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز را اعمال کرد، پس باید به سراغ سیاست تک نرخی حرکت کنیم و راهکار آن این است که ارزهای ترجیحی و … به قیمت بازار نزدیک بشوند و رانت کاهش یابد. او با بیان اینکه تک نرخی کردن ارز با یکسان‌سازی آن متفاوت است، توضیح داد: ممکن است که تک‌نرخی کردن با یکسان‌سازی نرخ ارز در ماهیت یک اسم داشته باشند اما یکسان‌سازی به این معناست افراد مختلف در هر نیازی بتوانند ارزشان را خریداری کنند. در مقابل تک‌نرخی کردن ارز به کم ‌کردن رانت اشاره دارد.

نقیب اما از بعد صنعتگر این موضوع را بررسی کرد و گفت: ارز توافقی به علت شفافیتی که به همراه دارد، می‌تواند رانت‌های ناشی از ارزهایی دستوری را از بین ببرد و موجب کاهش آسیب به تولیدکننده و مصرف‌کننده بشود.