امام خمینی و نگاهی متفاوت به ظرفیت های جامعه زنان

به گزارش خبرنگار اجتماعی آرمان خبر، پیش‌نشست علمی جایزه جهانی امام خمینی (ره) با محوریت “اندیشه‌های امام خمینی (ره) با تأکید بر ارتقای نقش زنان در جامعه و ترویج گفتمان خانواده‌محور” به میزبانی دانشگاه الزهرا (س) برگزار شد.

انسیه خزعلی، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا و معاون سابق رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده، به‌عنوان سخنران این نشست گفت: سخن گفتن از سیره و نظریه بنیادینی که امام خمینی (ره) پایه‌گذاری کردند، دشوار است. حرکتی که حیات و زندگی را به مسلمانان بازگرداند، سنت پیامبر را احیا کرد و زنِ تراز اسلامی را در جهان معرفی کرد.

وی افزود: پرداختن به ابعاد مختلف نگاه امام به مسئله زنان و سیره عملی ایشان نیازمند زمان بسیاری است. من تلاش می‌کنم به‌صورت خلاصه به برخی از این ابعاد اشاره کنم و تجربه‌های شخصی خود را نیز، که گاه از نزدیک با امام داشته‌ام، مطرح کنم.

خزعلی بیان کرد: امام خمینی (ره) زنان را با تعابیری مانند ‘مبارز مجاهد’، ‘حاکم بر سرنوشت’، ‘انسان کامل’، ‘انسان‌ساز’، ‘شجاع’، ‘مربی جامعه’ و ‘پایگاه عفت و عصمت’ توصیف می‌کردند. ایشان در دیدار با نمایندگان مجلس به کارهای مخلصانه زنان اشاره کرده و می‌فرمودند آن‌ها به دنبال مقام یا اجر دنیوی نیستند و باید از اخلاق، ایمان و توجه به خداوند در زنان درس گرفت.

خزعلی به نقش زنان در سیاست و اجتماع نیز اشاره کرد و گفت: امام خمینی (ره) تأکید داشتند که زنان باید در سیاست و سرنوشت کشور دخالت کنند. ایشان حضور زنان در انقلاب را تعیین‌کننده می‌دانستند و با هرگونه مخالفت با این حضور به‌شدت برخورد می‌کردند. 

وی افزود: امام خمینی (ره) بارها تأکید داشتند که زنان در صف مقدم قرار دارند و دخالت در سیاست برای آن‌ها نه‌تنها حق، بلکه تکلیف است. رهبر معظم انقلاب نیز این نقش بی‌بدیل زنان را در خانه و اجتماع تأیید کرده و از تأثیر عمیق آن‌ها در تصمیم‌گیری‌ها و سرنوشت‌سازی کشور سخن گفته‌اند.

خزعلی خاطرنشان کرد: زنان باید با الهام از نگاه امام خمینی (ره) و با حفظ هویت اسلامی و انسانی خود، مسیر تعالی و پیشرفت جامعه را دنبال کنند.

وی با اشاره به دشواری بررسی ابعاد مختلف اندیشه‌های امام خمینی (ره) درباره زنان، گفت: حرکتی که امام رحمت‌الله علیه در جهان به راه انداخت، حیاتی دوباره به مسلمانان بخشید و نقش زن تراز اسلامی را احیا کرد.

خزعلی افزود: امام خمینی (ره) در توصیف زنان، آنان را مبارز، مجاهد، حاکم بر سرنوشت، انسان کامل، و حتی در بسیاری موارد برتر از مردان معرفی می‌کردند. ایشان زن را مربی و رهبر جامعه و پایگاه عفت و عصمت می‌دانستند.

وی ادامه داد: امام بارها تأکید داشتند که باید از زنان درس اخلاق، ایمان و توجه به خدا گرفت. ایشان در دیدار با نمایندگان مجلس نیز اشاره کردند که زنان کارهایی را مخلصانه انجام می‌دهند و به دنبال مقام یا اجر دنیوی نیستند.

خزعلی همچنین با اشاره به نقش برجسته زنان در انقلاب اسلامی گفت: امام حضور زنان در انقلاب را تعیین‌کننده می‌دانستند و به هیچ‌وجه با دیدگاه‌های محدودکننده مخالفت نداشتند. حتی در زمانی که عده‌ای حضور زنان در راهپیمایی‌ها را نادرست می‌دانستند، امام به شدت این نگاه را رد کردند.

وی افزود: در اولین تجمعات پس از فوت آیت‌الله مصطفی خمینی (ره)، زنان نیز همراه مردان شرکت داشتند. وقتی برخی نیروها نسبت به حضور زنان اعتراض کردند، امام تأکید کردند که زنان باید در این مسیر حضور داشته باشند.

خزعلی در ادامه به دیدگاه امام درباره حقوق زنان اشاره کرد و گفت: امام خمینی (ره) معتقد بودند که از نظر حقوق انسانی، تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد. ایشان تأکید داشتند که زنان باید از شی‌بودن خارج شوند و مسئولیت‌های اجتماعی و حقوقی خود را عهده‌دار شوند.

وی اظهار کرد: امام حتی پس از پیروزی انقلاب تأکید کردند که زنان باید در محیط‌های اجتماعی حضور داشته باشند، زیرا این فضاها اکنون سالم‌تر از گذشته شده است.

خزعلی گفت: حرکتی که امام خمینی (رحمه‌الله‌علیه) انجام دادند، با هدف رساندن زنان به جایگاه واقعی، چندبعدی و معنوی خود بود. حمایت‌های ایشان از حقوق زنان، پیشرفت تحصیلی، و مشارکت آنان در جامعه در سیره عملی و رفتاری امام به‌وضوح دیده می‌شود. به‌عنوان مثال، امام در خانواده به رعایت حریم‌های شرعی اهمیت می‌دادند؛ اما این اصول را بدون تحمیل بر جامعه و در چارچوب ظرفیت عمومی اجرا می‌کردند.

وی گفت: برای نمونه، ایشان زمانی که پیشنهاد شد در دانشگاه‌ها دیوار یا پرده بین دانشجویان دختر و پسر کشیده شود، با این کار مخالفت کردند و دستور دادند که چنین تصمیماتی اجرا نشود. نگاه امام به رعایت حدود شرعی نه‌تنها محدودکننده نبود، بلکه ایشان تاکید داشتند که این حدود بدون افراط یا تفریط، بر مبنای اسلام در جامعه پیاده شود.

خزعلی خاطرنشان کرد: موضوع امنیت زنان نیز در دیدگاه امام جایگاه ویژه‌ای داشت. در لایحه امنیت زنان، آیاتی از قرآن که پیش‌تر مورد توجه قرار نمی‌گرفت، به دستور شهید رئیسی در قوه قضائیه مورد توجه و تصویب قرار گرفت. این تلاش‌ها نشان‌دهنده نگاه جامع امام به حقوق زنان و خانواده بود.

وی گفت: در برنامه هفتم توسعه، برای اولین بار یک فصل به زنان و خانواده اختصاص یافت که شامل 12 حکم برای بهبود وضعیت زنان و تحکیم خانواده است. این رویکرد نشان‌دهنده اهمیت زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی است.

خزعلی تصریح کرد: همچنین، امام خمینی تاکید داشتند که زنان باید در عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی و حتی نظامی حضوری فعال داشته باشند. به‌طور مثال، در وصیت‌نامه ایشان آمده است: “ما مفتخریم که بانوان و زنان پیر و جوان و خرد و کلان در صحنه‌های فرهنگی، اقتصادی و نظامی حاضر و هم‌دوش مردان یا حتی بهتر از آنان در راه تعالی اسلام و قرآن کریم فعالیت دارند.

وی گفت: این نگاه فراگیر امام، زمینه‌ساز حضور موثر زنان در جامعه و نشان‌دهنده جایگاه ویژه آنان در نظام جمهوری اسلامی  ایران است.

انتهای پیام/